Najczęściej zadawane pytania na temat masek CPAP

Kiedy Powinniśmy zastosować maskę na sam nos (nosową lub podnosową), a kiedy maskę na nos i usta (tak zwaną ustno–nosową)?

O rodzaju stosowanej maski powinien zdecydować lekarz biorąc pod uwagę całokształt stanu zdrowia chorego. W większości przypadków stosowana jest maska ustno-nosowa podczas miareczkowania, czyli dobierania indywidualnych ciśnień terapeutycznych dla każdego pacjenta, niemniej jednak maska nosowa powinna być wybierana jako maska pierwszego wyboru, o ile pacjent nie otwiera ust w czasie snu, bądź istnieją przeszkody w obrębie nosa (np. polipy, częste katary, krzywa przegroda nosowa, alergie itp.) Wtedy z reguły zalecana jest maska ustno–nosowa. Maska nosowa pozwala na użycie stosunkowo niższych ciśnień, aby uzyskać tożsamy efekt terapeutyczny co w masce ustno–nosowej.

Chcielibyśmy zwrócić Państwa uwagę na maski nowego typu, ustno-podnosowe. Maski te eliminują efekt ucisku na nasadzie nosa i są alternatywą dla osób ceniących sobie wyższy komfort użytkowania – dla przykładu podam tutaj maskę z firmy Philips – DreamWear Full Face.

Maskę ustno-nosową stosujemy również w przypadku, kiedy to używamy protez zębowych. Powstaje problem z potrzymaniem struktury maski po wyjęciu protezy do spania na noc. Fachowy personel dobierający maskę powinien podpowiedzieć i pomóc w doborze maski, która pozwoli na swobodne korzystanie z niej w takim przypadku.

Czy mogę kupić maskę bez mierzenia? W szpitalu miałem stosowaną maskę o rozmiarze „M” z firmy „A”. Czy mogę zastosować maskę o tym samym rozmiarze z firmy „B”? Nie pamiętam jak nazywała się maska.

Maska jest najważniejszym elementem protezy powietrznej służącej leczeniu bezdechu sennego – stąd zawsze istnieje konieczność jej dokładnego dopasowania. Właściwe dopasowanie maski pozwoli na uzyskanie odpowiedniej skuteczności leczenia. Dobrze dobrana maska nie daje przecieków (czyli nie powoduje wybudzania pacjenta na skutek wydostawania się strumienia powietrza), jak również jest komfortowa dla pacjenta (nie powoduje powstawania otarć, uczuleń, odcisków, itp.). Aparat typu automatycznego przy źle dobranej masce powoduje podnoszenie ciśnień. W celu wyrównania strat powstających z powodu wycieków niezamierzonych – złego doboru maski dla przykładu – i utrzymania ciśnień w drogach oddechowych, aparat może podnosić ciśnienie. Tutaj należy pamiętać zasadę, im wyższe ciśnienie, tym mniejsza tolerancja terapii. Dlatego dobór maski jest najistotniejszy.

Bardzo ważnym jest, aby osoba dokonująca dopasowania maski, miała zarówno doświadczenie, jak i również dysponowała możliwością zastosowania masek różnych typów oraz uzyskała wywiad od pacjenta odnośnie możliwych schorzeń potencjalnie eliminujących dany rodzaj masek.

Należy pamiętać, że poszczególne modele masek różnych producentów różnią się między sobą kształtem i właściwościami – zatem nigdy nie ma pewności, że ten sam rozmiar maski producenta „A” będzie odpowiadał takiemu samemu rozmiarowi maski producenta „B”. Jeśli nie mamy wiedzy na temat konkretnego modelu, jaki w naszym przypadku był stosowany z sukcesem, należy nastawić się na ponowne przymierzanie przed zakupem. W przypadku korzystania z refundacji NFZ refundacja obejmuje aparat i maskę. Jeśli dobór będzie nieprawidłowy – kolejna maska pozostaje do dokupienia we własnym zakresie – czytaj narażasz się na koszty dodatkowe.

W jaki sposób mam sobie założyć maskę? Tutaj jest tyle rzepów i zapinek…

W momencie zakupu aparatu CPAP pacjent powinien być poinstruowany o dobieraniu i sposobie użytkowania maski. Dlatego warto zwrócić uwagę, gdzie dokonujemy zakupu sprzętu. Jeśli personel nie wie nic na ten temat lub proponuje maskę innego producenta, nie mierząc jej na pacjencie i dodatkowo wydaje sprzęt bez przymiarek – w razie jakichkolwiek problemów zostajecie z nimi sami. Należy pamiętać, że maski różnych producentów mogą różnić się sposobem eksploatacji. Należy uważać jak maskę rozkładać, jak czyścić, kiedy wymienić zużyte części maski.

Jak często powinienem wymienić maskę?

Żywotność maski jest ograniczona, elementy maski podlegają naturalnym procesom zużycia i starzenia. Materiał, z którego jest zbudowana maska (silikon, żel, plastik, guma) zmienia swoją strukturę, co doprowadza do pogorszenia szczelności maski, w  efekcie czego, może pojawić się tzw. przeciek, który pogarsza skuteczność leczenia. Producenci masek zalecają ich wymianę przynajmniej raz w roku.

Zużywanie się maski jest naturalną rzeczą. To jest tak jak ze wszystkim w otaczającym nas świecie – samochodami, butami, narzędziami. Dla przykładu porównam to z rzeczą bliską każdemu – skarpetkami. W jednych nie przejdziemy całego świata wzdłuż i w szerz. Zużywają się. Korzystamy z nich kilka godzin dziennie – tak jak z maską w trakcie nocy. Z czasem następuje konieczność zmiany na nowe, ze względu na naturalne zużycie. Tak samo jest z maskami, w których śpimy kilka godzin każdej nocy.

W jaki sposób powinienem się obchodzić z maską? Czy muszę ją myć? Jakich środków używać?

Zawsze należy przestrzegać zaleceń producenta maski, które są lub przynajmniej powinny być przekazywane podczas szkolenia prowadzonego w momencie wydawania aparatu CPAP, oraz zamieszczone są w instrukcji obsługi.

Codzienna higiena maski wpływa na przedłużenie jej żywotności, dlatego najlepiej myć ją codziennie po przespanej nocy w ciepłej wodzie z dodatkiem delikatnego środka czyszczącego np. szarego mydła. Po każdym takim zabiegu maska musi być osuszona w sposób naturalny przez odparowanie. Unikamy źródeł ciepła typu suszenie na kaloryferze.

Wskazane jest również przechowywanie maski w ciemnym i suchym miejscu.

Co się stanie, gdy w nocy zostanie wyłączony prąd? Czy mogę się udusić?

Wyłączenie prądu podczas stosowania aparatu CPAP prawdopodobnie doprowadzi do wybudzenia pacjenta, natomiast nie ma możliwości uduszenia się. Jeśli pacjent stosuje maskę nosową – zacznie oddychać przez usta, maska ustno–nosowa wyposażona jest w specjalny zawór bezpieczeństwa, który przy zaniku przepływu powietrza otwiera się, co umożliwia swobodne oddychanie. W każdej masce istnieją porty wymiany powietrza.

Czy istnieje możliwość dokupienia części zamiennych do maski (np. paski, zaczepy, uprząż, poduszki, uszczelki)?

Taka możliwość istnieje w przypadku renomowanych producentów. Do każdej maski można dokupić paski mocujące, a do większości masek również elementy zużywalne (uszczelki, zaślepki, itp.).

Czy są maski uniwersalne?

Niestety, nie ma jednej uniwersalnej maski. Z dobrych wiadomości, są jednak maski wyposażone we wszystkie końcówki rozmiarowe poduszek i istnieje ogromne prawdopodobieństwo, że jedna z nich będzie pasowała. Każdy z nas ma inną budowę twarzy, nosa. W niektórych maskach musimy brać pod uwagę np. głębokość nosa podkładając pod niego specjalny szablon doboru rozmiaru maski. Takim przykładem jest maska firmy Philips DeamWear lub Wisp.

Rozmiary najczęściej są nazywane jak rozmiary ubrań:

S – small , czyli mała

M – medium, czyli średnia

L – large, czyli duża

MW – średnio szeroka

Jakie są najpopularniejsze rodzaje masek na dzień dzisiejszy?

Odp.: Zdecydowanie jedno jest pewne – dla każdej osoby trzeba dobierać maskę indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi oraz preferencjami osobistymi, niemniej jednak coraz większe wzięcie mają maski podnosowe i ustno-podnosowe. Są to maski najnowszej generacji. Maski te starają się wyeliminować dyskomfort z jakim możemy spotkać się w przypadku masek tzw. starego typu.

Chodzi tutaj przede wszystkim o łączenie z przewodem powietrznym na czubku głowy, a nie z przodu maski. Łączenie przednie tworzy efekt tzw. „trąby słonia” czyli rury, którą mamy przed twarzą. Każde przekręcenie się z boku na bok powoduje ruch całej rury, która ciągnie się wzdłuż ciała z każdą zmianą pozycji w trakcie snu. Nowe maski mają łączenie z rurą na czubku głowy przy pomocy obrotowego kolanka. Dają możliwość wyrzucenia rury-przewodu powietrznego poza obręb łóżka, a każdy obrót powoduje ruch kolanka obrotowego na czubku głowy.

Przedstawicielem tego typu maski jest maska DREAMWEAR PHILIPS, wyposażona dodatkowo w 4 końcówki rozmiarowe i szablon doboru maski.

Maska ta jest tzw. maską podnosową – poduszka podająca powietrze jest tylko pod nosem pacjenta, nie mamy nic na nasadzie nosa. Czy to ważne? Polecam zrobić sobie prosty test. Połóżmy sobie dwa palce na nasadzie nosa – mniej więcej w tym miejscu, gdzie opieramy okulary - lekko przyciskając oba palce do nosa. Taki efekt następuje po założeniu maski nosowej starego typu, gdzie mamy na nasadzie poduszkę, która mniej lub bardziej dociska w tym miejscu. Maski nowego typu, jak chociażby maska DreamWear – ma tylko poduszkę podnosową, na której delikatnie opieramy nos. Najlepiej zobaczyć to na zdjęciu poniżej.